پرسش :

خواب چه تأثیری بر سلامتى دارد؟

پاسخ :
همه ى ما مى پنداريم هر زمان كه احساس خستگى به ما دست داد، مى توانيم بخوابيم، يا هر موقع دل مان خواست، مى توانيم از خواب بيدار شويم. شما هم احساس كرده ايد كه نمى -توانيد با ساعت بيولوژيك بدن خود مبارزه كنيد، شايد بتوانيد با خوردن چاى، قهوه يا خواندن مطالب كتاب ها و نشريات خودتان را سرگرم كنيد، اما نمى توانيد با سازوكار خوابيدن خود مبارزه كنيد.مطلب زير درباره ى خواب و انواع آن است و براى همه ى افراد، به ويژه آن هايى كه دچار بى‏خوابى هستند، مفيد است.
خواب براى سلامتى مفيد است‏


بدن ما ماشين پيچيده اى است كه دانشمندان تا كشف دقيق نحوه ى عمل كرد آن، راه زيادى در پيش دارند.

چرا به خواب احتياج داريم؟


براساس يك نظريه ى علمى، بدن براى تجديد انرژى به خواب مى رود. (مثل خرس ها كه به خواب زمستانى فرو مى روند). هنگامى كه ما به خواب فرو مى رويم، تمامى دستگاه هاى بدن، از جمله پوست، خود را ترميم مى كنند و به همين خاطر است كه بعد از يك خواب شبانه ى آرام، به شما احساس نشاط و تازگى دست مى دهد. حتى رنگ و پوست تان روشن تر به نظر مى‏رسد و چشم هاى تان درخشندگى بيش ترى دارند. هنگام خواب تمامى دستگاه هاى بدن به كار خودشان ادامه مى دهند. حتى مغز شما فعال تر از زمانى است كه شما بيدار هستيد!

مراحل خواب:


دو نوع وجود دارد «REM » نام دارد. در اين مرحله از خواب، چشمان شما، زير پلك تان حركت مى كنند و به اين طرف و آن طرف مى روند و نوع دوم از خواب را «NREM »مى نامند. در اين مرحله از خواب چشم ها هيچ حركتى ندارند.
وقتى كه شما به خواب مى رويد، تقريبا حدود 90 دقيقه ى اول، خواب REMرا تجربه مى -كنيد و سپس چهار مرحله خواب را پشت سر مى گذاريد تا از خواب سبك وارد خواب سنگين بشويد. (خواب سنگين خوابى است كه به سختى مى توان از آن بيدار شد). در اين مرحله (NREM) هورمون هاى ترشح شده به تمامى قسمت هاى بدن مى رسند و به همين علت است كه خواب براى بدن مفيد است. بعد از 90 دقيقه خواب، NREM بدن شما به مدت 5 دقيقه با خوابREM دست و پنجه نرم مى كند، بيش تر افراد در مدت اين پنج دقيقه خواب مى بينند. در مرحله ىREM خواب، مغز شما بسيار فعال است. جريان هاى الكتريكى مغز از سلولى به سلول ديگر مى روند، در حالى كه هر لحظه به سرعت و شدت آن ها اضافه مى شود. تقريبا تمامى اعضاى بدن شما به جز پاها و دست هاى تان در اين حالت فلج مى شوند. برخى از متخصصان بيولوژى مى گويند كه بدن شما اين كار را به طور خودكار انجام مى دهد، تا شما را از آسيب ها حفظ كند. در غير اين صورت شما حركاتى را كه در خواب مى بينيد، عملا انجام خواهيد داد. اين امر گاهى اوقات براى افرادى كه در خواب راه مى روند، اتفاق مى افتد. در حقيقت خوابREM به قدرى بدن را بى حس مى كند كه حتى اسب ها هم در اين حالت نمى - توانند ايستاده بخوابند و مجبورند كه روى زمين دراز بكشند. چرخه ى خواب NREMو بعد از آن خوابREM در هر هشت ساعت خواب معمولا پنج بار تكرار مى شود. وقتى خوابNREM به تدريج كوتاه تر مى شود، خواب REM بيش تر طول مى كشد.
در حالى كه هنوز در ابتداى خواب تان هستيد، بيش تر در مورد اتفاقاتى كه اخيرا براى شما رخ داده است، خواب مى بينيد و هر چه به نيمه هاى شب نزديك تر مى شويد، ذهن تان به وقايع گذشته باز مى گردد.اگر مدت زمانى را كه شما در شب خواب مى بينيد، حساب كنيم؛ تقريبا حدود دو ساعت مى شود.خواب ديدن موضوع مهمى است. بعضى ها ادعا مى كنند كه اصلا خواب نمى بينند، در صورتى كه اين طور نيست. حقيقت اين است كه آن ها خواب هاى شان را به ياد نمى آورند.چرا خواب ديدن براى سلامتى ما مفيد است؟
معماى خواب REM هنوز كشف نشده است، اما نظريات زيادى وجود دارد.
همان طور كه مرحله ى خواب عميق باعث شادابى بدن مى شود، خواب ديدن نيز به روح ما آرامش مى بخشد، بعضى دانشمندان مى گويند كه ما در طى روز با اتفاقات زيادى روبه رو مى -شويم و آن ها را تجربه مى كنيم و لازم است كه تعدادى از آن ها را با خواب ديدن از ذهن مان بيرون كنيم. اما پيروان روان كاوى زيگموند فرويد، معتقدند كه رؤياها داراى تعبيرات مختلفى هستند كه رازهايى را در مورد شخصيت واقعى ما آشكار مى سازند.

خواب بسيار پر اهميت است.


مطالعات علمى نشان داده است كه كمبود خواب در فرد، باعث كاهش عكس العمل و تمركز حواس مى شود. به عنوان مثال دانش آموزانى كه دچار كمبود خواب هستند، نيروى خلاقيت بسيار كمى دارند، يا اين كه پزشكانى كه با كم خوابى مواجه اند، بيش تر در كارشان دچار اشتباه مى شوند و كارمندان راه آهن در ساعت كارى خو چرت مى زنند. هم چنين بيش ترين درصد تصادفات هنگام بعدازظهر اتفاق مى افتند و آن درست زمانى است كه افراد براى لحظه -اى كوتاه چرت مى زنند.در بدن شما ساعتى كه از ابتداى تولد با شما همراه ايت. پس به جاى اين كه با ساعت بدن خود بجنگید، سعى كنيد با آن كنار بياييد. اگر اين كار را بكنيد، نقطه پايانى بر روزهاى شلوغ و پر از هيجان تان گذاشته ايد.

با بى خوابى چه گونه برخورد كنيم؟


بعضى وقت ها به رخت خواب رفتن براى شما مشكل است. ممكن است روز كارى مملو از هيجان را پشت سر گذاشته باشيد و شب متوجه مى شويد كه نمى توانيد با آرامش بخوابيد. يا ممکن است شب گذشته زياده از حد خوابيده باشيد. شما نمى توانيد خوبا را به خودتان تحميل كنيد. پس هر چه بيش تر، تلاش كنيد، بيش تر نااميد خواهيد شد. پس لازم است توصيه هاى زير را براى رفع بى خوابى به كار گيريد:
قبل از اين كه به رختخواب برويد، زمانى را براى آرام شدن خود اختصاص دهيد.
خودتان را با چيزهاى لذت بخش مشغول كنيد. مثلا كتاب بخوانيد، ناخن هاى تان را كوتاه كنيد، به موزيك ملايم گوش دهيد، حمام برويد، يا اين كه جدول كلمات متقاطع حل كنيد.
اگر از چيزى عصبانى هستيد، سعى كنيد آن را بر روى كاغذ بنويسيد. آوردن مشكلات بر روى كاغذ خيلى بهتر از اين است كه تمام شب در رختخواب تان از اين پهلو به آن پهلو بشويد. نوشتن، فرصتى به شما مى دهد كه احساسات درونى تان را رها سازيد و كم تر دچار ناراحتى و اضطراب بشويد.مدت زيادى در رختخواب دراز نكشيد. اگر مى بينيد كه خواب تان نمى برد، از رختخواب بيرون بياييد و كار مفيدى انجام دهيد. توجه داشته باشيد كه همه افراد به هشت ساعت خواب احتياج ندارند. آن قدر صبر كنيد تا اين احساس در شما به وجود بيايد كه براى خواب آماده ايد.همان طور كه در رختخواب هستيد، چند حركت كششى سبك انجام دهيد و به چيزهاى مثبت فكر كنيد، يا اين كه اول چند لحظه ماهيچه هاى تان را سفت كنيد و بعد آن ها را به آرامى شل كنيد.
از همان روش تخيلى قديمى استفاده كنيد: شمردن گوسفندها !

قرص هاى خواب آورد راه حل مناسبى نيست.


اين قرص ها واقعا مضرند، مگر اين كه پزشك آن را تجويز كرده باشد. قرص هاى خواب، اعتياد آورند، ضمن اين كه مصرف بى رويه آن ها ممكن است خطر جانى در برداشته باشد.
اگر شب ناآرامى را پشت سر گذاشتيد، صبح درست سر ساعتى كه هر روز بلند مى شويد، بيدار شويد و از خوابيدن در اواسط روز خوددارى كنيد. چون اين كار برنامه ى بيدارى و خواب بدن شما را به هم مى زند. به ياد داشته باشيد كه هر كس حدود ده تا پانزده بار در شب بيدار مى شود.اگر جزو آن افراد هستيد كه دير به خواب مى روند، احتمالا در اين مورد كارى از دست تان بر نمى آيد. پس ماهيچه هاى تان را شل كنيد و بگذاريد كه خواب بر اين بى خوابى شما غلبه كند.اگر صبح ها به سختى از خواب بيدار مى شويم چه كار كنيم؟
وقتى كه ساعت شما زنگ مى زند، با دست بر روى آن نكوبيد و آن را خاموش نكنيد. مطالعات نشان داده است كه اگر براى چند دقيقه اى به خوابى پريشان شده فرو برويد، در طول روز بيش تر دچار حواس پرتى خواهيد شد.صبح زود بلند شويد، زيرا صبح زود وقت مناسبى براى ورزش كردن است. قبل از اين كه از رختخواب بيرون بياييد، كمى حركت كششى انجام دهيد. تا وقتى كه سريع از رختخواب بيرون مى آييد، ماهيچه هاى تان دچار گرفتگى نشوند.
هنگام خواب، پنجره اتاق تان را باز بگذاريد يا اين كه پرده ها را كنار بزنيد.
نور خورشيد باعث خواهد شد كه ساعت بدن شما، سر وقت، شما را از خواب بيدار كند. پنجره ها را باز كنيد. نسيم خنكى كه به صورت شما مى وزد، حالت كسلى شما را از بين بى برد.
اين روش را هم امتحان كنيد
پنجه هاى تان را حركت دهيد، كشش هاى آرام انجام دهيد، نفس عميق بكشيد، كمرتان را خم كنيد و دستان تان را به هم بماليد تا جريان خون را در بدن تان تسريع كنيد. سپس بلند شويد و روز فوق العاده اى را شروع كنيد.